Open brief aan de paus

40 jaar Humanae Vitae

Vandaag, 25 juli 2008, geeft de katholieke kerk aan als de 40^e verjaardag van Humanae Vitae, de basis van het beleid tegen voorbehoedsmiddelen van de katholieke hiërarchie dat een catastrofale uitwerking heeft gehad op de armen en machtelozen overal ter wereld, daarmee het leven van vrouwen in gevaar brengend en miljoenen ten prooi laten worden van het risico van HIV.

Toen paus Paulus VI het verbod van de katholieke hiërarchie op voorbehoedsmiddelen in 1968 vastlegde, ging hij voorbij aan de conclusies van een groep deskundigen die hij zelf had uitgekozen.

Deze groep, de Commissie voor Geboortebeperking, heeft met overgrote meerderheid aanbevolen dat de kerk het verbod op kunstmatige geboortebeperking zou terugdraaien, aangevend dat het noch een ‘intrinsiek kwaad’ was, en dat ook de voorgaande leer niet onfeilbaar was. Zelfs toen paus Paulus vijftien bisschoppen aan de Commissie toevoegde om de eindversie van het rapport te schrijven, hebben ook deze zich laten leiden door de logica van deze kwestie van geboortebeperking en hebben zij ingestemd met de verandering van de leer.

Er is toen een ´minderheidsrapport´ gekomen dat verklaard heeft dat de leer over de geboortebeperking niet zou mogen veranderen; maar niet vanwege enige speciale reden doch alleen omdat het katholieke leergezag niet zou kunnen toestaan dat ze het verkeerd gehad heeft: “De kerk kan haar antwoord niet veranderen, want haar antwoord is waar… Het is waar omdat de katholieke kerk, ingesteld door Christus… niet al die eeuwen van haar geschiedenis zo fout heeft gezeten en heeft kunnen dwalen.” De minderheid ging zo ver dat zij zei dat als de hiërarchie zou toegeven dat ze fout was geweest in deze zaak, haar gezag over alle ‘morele zaken’ in twijfel zou worden getrokken.

Humanae Vitae is nog steeds een bron van conflict en verdeeldheid binnen de kerk. Katholieken en niet-katholieken voelen nog steeds de uitwerking van dit verwoestend beleid van de katholieke hiërarchie.

De uitwerking van het verbod is vooral rampzalig in het zuiden van de wereld: omdat de katholieke hiërarchie er een belangrijke zeggenschap heeft over veel nationale organisaties van gezinsplanning, werkt zij de toepassing van goede gezondheidszorg ten aanzien van gezinsplanning en preventie van HIV  tegen.

Maar ook op het noordelijk halfrond heeft Humanae Vitae invloed op de openbare gezondheidszorg. Nog dit jaar heeft de druk die de bisschoppenconferentie van de VS op het eigen Congres heeft uitgeoefend, tot gevolg gehad dat het residentiële noodplan voor de aidsbestrijding vitale programma’s van gezinsplanning heeft laten vallen die kunnen voorkomen dat er een overdracht van HIV besmetting van moeder op kind plaats vindt.

Het is overduidelijk dat Humanae Vitae onomwonden in gebreke is gebleven om katholieken te overtuigen moderne middelen van geboortebeperking op te geven. Overal in de wereld hebben onderzoeken uitgewezen dat katholieken geboortebeperking toepassen en het condoom gebruiken en dit aanbevelen om de verspreiding van HIV te voorkomen. Het verbod heeft, daarentegen, wel veel vrouwen en mannen over de hele wereld ervan weerhouden om toegang te krijgen tot betrouwbare methoden voor gezinsplanning en tot condooms.

Het is duidelijk voor ons dat de katholieke kerk niet vooruit kan gaan totdat zij in alle eerlijkheid de paradox van Humanae Vitae onder ogen ziet: de meeste katholieken gebruiken voorbehoedsmiddelen, geloven dat het een moreel goede keuze is om zo te doen en beschouwen zichzelf als gerespecteerde katholieken. Niettemin ontkent de katholieke hiërarchie deze werkelijkheid volledig en oefent zij druk uit op priesters om hier niet over te praten net zo min als over de meeste andere met seksualiteit verbonden onderwerpen.

De afgelopen 40 jaar wordt gekenmerkt door een verharding van de houding van het Vaticaan terwijl tegelijkertijd de wereld zich heeft bewogen in een geheel andere richting, één van een meer begrijpende kijk op seksualiteit en op de rol van de vrouw in de maatschappij. Paus Paulus VI is er 40 jaar geleden niet in geslaagd de klok terug te zetten en het ziet er niet naar uit dat enig andere paus dit in de toekomst wel zal lukken. Maar veel mensen, vooral vrouwen in de arme landen, zullen hiervoor blijven boeten zolang de hiërarchie van de kerk probeert dit toch te doen lukken.

Paus Benedictus, wij doen een beroep op u om deze verjaardag als een goede gelegenheid te baat te nemen om het genezingsproces te starten door trouw te zijn aan de positieve aspecten van het katholieke onderricht over seksualiteit en om het verbod op geboortebeperking op te heffen zodat katholieken toegestaan wordt hun gezinnen veilig en in geweten te plannen.

(Zie ook: Truth and Consequences.)

Volledige lijst van ondertekenende organsaties

Catholics for Choice
A Critical Mass: Women Celebrating Eucharist – USA
Association for the Rights of Catholics in the Church – USA
Brothers and Sisters in Christ – Ireland
Call to Action – USA
Catholic Women’s Ordination – UK
Catholics for a Changing Church – United Kingdom
Catholics for a Free Choice – Canada
Catholics for the Spirit of Vatican 2 – USA
Católicas pelo Direito de Decidir – Brasil
Católicas por el Derecho a Decidir – Bolivia
Católicas por el Derecho a Decidir – Buenos Aires
Católicas por el Derecho a Decidir – Chile
Católicas por el Derecho a Decidir – Colombia
Católicas por el Derecho a Decidir – Córdoba
Católicas por el Derecho a Decidir – El Salvador
Católicas por el Derecho a Decidir – España
Católicas por el Derecho a Decidir – México
Católicas por el Derecho a Decidir – Nicaragua
Católicas por el Derecho a Decidir – Paraguay
Centro Bartolomé de las Casas – El Salvador
Chicago Women-Church – USA
Chrétiens sans Frontières de Gironde – France
Colectivo Rebeldía Santa Cruz – Bolivia
Col.lectiu Dones en l'Esglesia – Spain
Comité Oscar Romero – Chile
Comunidad Santo Tomás de Aquino – Spain
CORPUS, National Association for an Inclusive Ministry – USA
David et Jonathan—Association Homosexuelle Chrétienne Ouverte à Tous – France
Demain l’Eglise – France
Dignity USA
Droits et Libertés dans les Eglises/Femmes et Hommes en Eglise – France
Espérance 54 en Meurthe et Moselle – France
European Forum of LGBT Christian Groups
European Network Church on the Move
Gehuwd en Ongehuwd Priesterschap – Netherlands
De Graalbeweging – Netherlands
Kerk Hardop – Netherlands
Landelijk Koördinatie Punt Groepen Kerk en Homoseksualiteit – Netherlands
Mandragora/Netmal – Brazil
Mariënburgvereniging – Netherlands
Movimiento También Somos Iglesia – Chile
National Coalition of American Nuns – USA
New Ways Ministry – USA
Noi Siamo Chiesa – Italy
Nos Somos Igreja – Portugal
Nous Sommes Aussi l’Eglise – France
Pax Christi Maine – USA
Plein Jour – France
Red Latinoamericana de Católicas por el Derecho a Decidir
Réseaux Résistances – Belgium
Roman Catholic Women Priests – Europe-West
Roman Catholic Women Priests – Canada Est
Roman Catholic Women Priests – Canada West
San Francisco Bay Area Women-Church – USA
Southeastern Pennsylvania Women’s Ordination Conference – USA
Stichting Magdala—Voor Vrouw en Priester – Netherlands
Voice of the Faithful/New Jersey – USA
Werkplaats voor Theologie en Maatschappij – Belgium
Women’s Alliance for Theology, Ethics and Ritual (WATER) – USA
Women’s Ordination Conference – USA
Women-Church Baltimore – USA