Pastorale theologie: ‘een uitnodiging voor lunch’

Het is misschien een teken van de tijd dat katholieken in verwarring zouden kunnen zijn als zij lezen dat een kardinaal in alle openheid laat weten zich bij een lastige pastorale situatie te hebben afgevraagd “Hoe zou Jezus hiermee zijn omgegaan?”

Dat vroeg kardinaal Christoph Schönborn van Wenen zich af toen hij voor de vraag stond of hij de beslissing van een pastoor moest laten staan om een homoseksuele man met een geregistreerd partnerschap te verbieden plaats te nemen in zijn parochieraad. In maart 2012 was Florian Stangl (26) met een grote meerderheid van 96 op 142 stemmen daarin gekozen door de leden van de parochie. De pastoor van de kleine parochie, Gerhard Swierek, kwam daartussen onder verwijzing naar de kerkelijke wet tegen homoseksueel partnerschap en vroeg Florian Stangl af te zien van de benoeming en, volgens de berichten, om ook af te zien van het ontvangen van de eucharistie. Het aartsbisdom hield aanvankelijk vast aan de regels, maar toen stelde Schönborn zich die vraag. En Stangl vroeg een gesprek aan bij de kardinaal.

Schönborn kwam kennelijk tot de conclusie dat Jezus Stangl en zijn partner zeker zou uitnodigen voor een gesprek. Later zei de kardinaal dat hij tijdens dat lunchgesprek “diep onder de indruk kwam van Stangl’s gelovige instelling, zijn nederigheid en de manier waarop hij omgaat met zijn betrokkenheid bij zo’n taak”. De kardinaal voegde toe: “Ik kan daarom begrijpen waarom de inwoners van Stützenhofen zo expliciet kozen voor de deelname van Florian Stangl in de parochieraad”. Schönborn stelde daarom voor dat het aartsbisdom zou overwegen de regels voor benoeming in pastorale taken te herzien die op dit moment vereisen dat kandidaten een verklaring tekenen de gehele kerkelijke leer te onderschrijven. In de uitleg van zijn beslissing stelde Schönborn dat “er veel leden van parochieraden zijn van wie het gedrag niet volledig overeenkomt met de idealen van de kerk. Niettemin maakt de kerk graag gebruik van hun inzet, gezien de getuigenis die zij in feite door hun hele leven afleggen en hun toegewijde poging om een leven van geloof te leiden”.  

Het is belangwekkend dat in dezelfde week berichten verschijnen over de opvatting van kardinaal Carlo Maria Martini die ruim op internet en elders circuleerden en die hij had neergelegd in zijn boek Believing and Knowing (geloven en weten). Hij zei in dat boek dat ofschoon de maatschappij het gezinsleven moet verdedigen en ondersteunen, “het niet slecht is voor twee mensen om een stabiele relatie te hebben in plaats van losse homoseksuele contacten en daarom zou ook de Staat hen tegemoet kunnen komen”.

Gaat het te ver om te suggereren dat Martini en Schönborn hier een leidende rol vervullen voor een verandering in het hiërarchisch denken? Als men er goed over nadenkt, is dit de eerste generatie prelaten die de realiteit onder ogen moeten zien dat homo’s en lesbiennes niet langer een verborgen “probleem” vertegenwoordigen. Zij behoren openlijk tot ons leven van vandaag, tot onze cultuur, tot onze geloofsgemeenschappen en zullen dat ook blijven. Als er over hen gesproken wordt gaat het niet langer over abstracties, zonder precies te vragen wie of wat, alsof het ging om een theologische of ethische curiositeit.

Wat Schörborn óók deed was publiekelijk spreken over zijn worsteling met dit onderwerp en hij sprak  daarover in een interview van een uur lang voor de Oostenrijkse televisie op de avond van Palmzondag. Dit soort vragen zijn onderwerp van het publieke debat en hij toonde aan dat de kerk deel kan hebben in dat debat.

Schönborn kwam terug op dit punt in een preek tot de priesters van het aartsbisdom tijdens de mis voor de chrismawijding op dinsdag in de Goede Week en belichtte de bredere vraag over pastorale zorg voor katholieken van wie de levenswandel “niet volledig overeenkomt met de idealen van de kerk”. Schönborn zei dat de kerk in plaats van te fulmineren tegen mensen in homorelaties, ongehuwd samenwonenden, gescheiden en weer getrouwde mensen, hen moet aannemen en omarmen op hun gelovig pad. Uiteraard heeft Schönborn’s opvatting heel wat aandacht gekregen omdat het zo duidelijk afwijkt van de confronterende manier waarop de kerk vandaag de grenzen bewaakt. Het belast de leken níet met een eis – dat alles in ieder detail perfect zou zijn – waarin de hiërarchie, zoals wij die kennen, als geheel ernstig zou falen.

Wat zou er gebeurd zijn als de bisschoppen van de VS besloten hadden de theoloog dr. Elizabeth Johnson, lid van de orde van Sisters of St. Joseph van Brentwood, uit te nodigen voor een lunch of zelfs een diner om haar werk te bespreken alvorens het meteen te veroordelen? Wat zou er gebeurd zijn als bisschop Robert McManus van Worchester (Massachusets) Victoria Kennedy voor een lunch had uitgenodigd om te spreken over welk bezwaar hij zou kunnen hebben tegen haar als spreker op de promotiedag van het Anna Maria College? Wat zou de uitkomst kunnen zijn geweest als deze leiders uit de VS het gehele leven van deze vrouwen als getuige hadden genomen bij hun overwegingen? Beide voorvallen zouden een meer beschaafd en ook een meer rationeel eind hebben gekregen.

Wanneer men enige tijd met iemand optrekt verdwijnen de scherpe kantjes van een meningsverschil, zeker als men het brood met iemand breekt. Het ontkent dan niet de principes, maar het kan er toe leiden dat men aarzelt of zelfs de positie heroverweegt alvorens publiekelijk iemand te veroordelen. 

Vechtjassen onder ons zouden kunnen walgen van zulk een strategie. Van een afstand zijn de lijnen altijd scherper en lijken ze ook helderder. Maar het is moeilijk tegen iemand te blijven strijden die je een beetje hebt leren kennen en die als redelijk en met goede bedoelingen is overgekomen.

Wellicht zouden opleidingsinstituten eens moeten nagaan of zij als een integraal onderdeel van pastorale theologische programma’s niet heel wat meer nadruk moeten leggen op een houding die we kunnen noemen: “uitnodiging voor lunch”.

National Catholic Reporter

Dit redactioneel commentaar van de National Catholic Reporter verscheen in de originele versie op 9 april 2012.

Vertaling: Bert Roebert

Reglement

• Alle reacties worden vóór publicatie door de redactie beoordeeld. Wij behouden ons het recht voor reacties te weigeren of in te korten zonder opgaaf van redenen.
• Een inzending mag maximaal 1000 tekens bevatten en moet goed leesbaar zijn.
• Lees andere inzendingen zodat u in uw reactie niet in herhaling vervalt maar nieuwe argumenten geeft. De reactie moet inhoudelijk zijn en iets waardevols toevoegen aan het artikel. Dus bijvoorbeeld geen agressief taalgebruik.

Naam
E-mailadres
Plaats
Uw reactie		Gebruik maximaal 1000 tekens. U hebt nog 1000 tekens tekens.
Captcha

Terug naar "Pastorale theologie: ‘een uitnodiging voor lunch’" | Naar boven