Oproep uit Wenen

Internationale bijval voor Nederlandse publicatie over 'Kerk en Ambt'

Afgevaardigden van progressieve katholieke organisaties uit zes landen (Canada, Amerika, Oostenrijk, Engeland, Duitsland en Nederland) zijn begin november 2008 in Wenen in congres bijeengeweest om te beraadslagen over de 'crisis in het ambt' in de rooms-katholieke kerk. In hun slotverklaring, 'Oproep uit Wenen', scharen zij zich achter de vorig jaar verschenen geruchtmakende brochure 'Kerk en Ambt' van de Nederlandse dominicanen. Dezer oproep luidt:

In Wenen bijeen voor een internationaal congres over de vernieuwing van het ambt in de rooms-katholieke kerk, hebben wij beraadslaagd over ‘Een toekomst voor het Volk van God’. Wij roepen op tot een fundamentele vernieuwing van het ambt als een eerste stap daarheen.

De crisis in het kerkelijk ambt, gevolg van een ernstig tekort aan gewijde ambtsdragers en geschikte kandidaten, heeft de crisis in de Kerk versneld. Grote aantallen gelovigen hebben afstand gedaan van hun erfgoed en het karakter van een geloofwaardig kerkelijk gezag is ondermijnd. Het is juist het misbruik van dat gezag dat die ambtscrisis heeft veroorzaakt, door het verwerpen van een volledig inclusief kerkelijk ambt, gelijkelijk toegankelijk voor vrouwen en mannen, gehuwden en ongehuwden. Er is geen tekort aan roepingen en gaven in de brede katholieke gemeenschap. Gebrek aan visie en moed weerhouden ons echter om te gaan waar de Geest ons leidt.

Pogingen om aan de ambtscrisis het hoofd te bieden door parochies samen te voegen of te sluiten hebben de katholieke gemeenschap beroofd van de eucharistie en van pastorale zorg die tot de essentie horen van wat wordt verstaan onder katholiek zijn.

De katholieke kerk heeft zich in het verleden steeds laten gezeggen door de 'tekenen van de tijd' toen zij een ambtsbediening in het leven riep. Deze werd achtereenvolgens toevertrouwd aan ouderlingen in Jeruzalem, aan charismatische Korinthiërs, aan Romeinse keizerlijke geleerden, aan feodale kloostergemeenschappen, en daarna verzorgd door missionarissen over de hele wereld, door profeten van sociale rechtvaardigheid, door universitair getrainde pastors en dienaren van het dagelijks leven.

Het is nu tijd om opnieuw een ambt te creëren dat inclusief is, dat met name ruimte biedt aan mannen en vrouwen en aan gehuwden, maar ook een ambt dat werkelijk collegiaal is. Zonder inclusiviteit en collegialiteit, zoals ons is geleerd door het Tweede Vaticaans Concilie, kan de ambtsuitoefening van de kerk geen sacrament worden en geen teken van mensenrechten en evangelische normen. Zonder die rechten en normen kan het gezag van de kerk niet levensvatbaar zijn.

Het is echt tijd dat wij kandidaten voor het ambt verwelkomen wier roeping en gaven de kerk hebben verrijkt. Maar zij moeten niet alleen door kerkleiders worden verwelkomd, maar eerst en vooral door de gemeenschappen die zij dienen, gemeenschappen die hen kiezen en ontvangen.

De langdurige vertraging in de hervorming en de vernieuwing van het ambt hebben het leven van de kerk en haar getuigenis van Christus ondermijnd. De huidige crisis vraagt om een tussentijdse en alternatieve aanpak. Tot het moment dat het ambt officieel inclusief en collegiaal is gemaakt, presenteren wij als ons handvest de verklaring uit Kerk en Ambt van de Dominicanen in Nederland:

"Op grond van de voorrangspositie van het 'volk Gods' boven de hiërarchie – uitdrukkelijk tijdens het Tweede Vaticaans Concilie uitgesproken – mag van de diocesane bisschop worden verwacht deze keuze in goed overleg te bevestigen door zijn handoplegging. Mocht de bisschop de wijding of inordening weigeren op grond van argumenten die niet het wezen van de eucharistie raken, zoals de celibaatsverplichting, dan mogen de parochies erop vertrouwen, dat zij toch echt en waarachtig eucharistie vieren wanneer zij biddend brood en wijn delen.

Wij pleiten ervoor, dat parochies hierin met meer zelfvertrouwen en durf zullen handelen. In soortgelijke situaties kunnen parochies elkaars beleid hierin bevestigen en zo nodig corrigeren. Het is te hopen, dat mede door deze relatief nieuwe praktijk de bisschoppen in de toekomst hun opdracht tot dienen waar zullen maken en alsnog de lokale voorgangers zullen bevestigen in hun ambt."

Deze oproep van ons Congres komt voort uit onze liefde voor de kerk en voor Christus, uit het Nieuwe Testament en het Tweede Vaticaans Concilie, uit ons gevoel voor traditie en de tekenen van de tijd, uit de hoop die we blijven koesteren voor de katholieke gemeenschap die we heel ons leven gediend hebben.  

Wenen, 8 november 2008
Internationale Federatie voor een Vernieuwd Katholiek Ambt