5/10/12
Nederland is veel christelijker dan Amerika
“God asked: Who will go to war? I raised my right hand”. En daar gingen de Amerikaanse jongens naar Irak of Afghanistan. Vandaag liggen ze als martelaren in hun graf, van het leven afgesloten door vrome teksten op een zware steen.
Dit was te zien op een van de vele documentaires die rond 9/11 werden uitgezonden. Met foto's van twintigjarige jongens die je even onschuldig als vastberaden aankijken, vanonder zo'n aandoenlijk grote militaire pet. Alsof ze het huwelijk instappen, maar dan met een bermbom als bruid.
De vanaf Amerikaanse kansels klinkende oproep 'God vroeg: Wie wil ten strijde trekken?', is nergens zo in de Bijbel te vinden. Dat is nogal wat. Denk je als idealistische jongere je leven voor een goddelijke opdracht te geven, blijkt die een hoog 'Mickey Mouse'-gehalte te hebben.
Om precies deze reden vond de jonge kerk het belangrijk om tot een duidelijk omschreven Bijbel en theologie te komen. Dat was niet alleen om bepaalde inzichten naar de zijlijn te schuiven, zoals bestseller-auteurs als Dan Brown beweren, maar vooral om te voorkomen dat martelaren hun leven voor onzin zouden geven. Niemand wil sterven voor een overtuiging die achteraf niet waar blijkt te zijn. Overigens, hoewel ze soms wel erg hun best deden om leeuwenbrokjes te worden, gebruikten de christelijke martelaren nooit geweld.
In de Verenigde Staten worden religie en patriottisme tot een giftige cocktail gemixt, die vooral jongeren in een roes kan brengen. De strijd voor God en vaderland geeft zin en richting aan hun bestaan, een doel om voor te leven. Dit wordt aangemoedigd door de leugen dat 'Amerika wordt aangevallen' en er een 'oorlog' zou woeden. Ik sta er versteld van hoe ver mijn Amerikaanse vrienden en kennissen in die retoriek mee kunnen gaan. Maar 9/11, hoe spectaculair ook, was natuurlijk een ordinaire zelfmoordaanslag van een bende die dronken was van diezelfde religieuze cocktail. Alleen het label op de fles is anders.
In ons land zijn er nogal wat gelovigen die met jaloezie naar de 'christelijke' Amerika kijken, waar Nederland met al zijn kerksluitingen maar schraal bij af zou steken. Ja, laatst riep een Amerikaanse predikant zelfs dat wij hier het christendom slopen.
Dacht het niet. Integendeel, Nederland is veel christelijker dan Amerika. Het is hier onbestaanbaar dat een regeringsleider aan een leger dat het zwaard tegen medemensen opneemt Gods zegen meegeeft. Anders dan in Amerika, zul je in een Nederlandse kerk niet prominent de nationale vlag zien staan. En het idee om Holland als God's own country te bezingen, werkt alleen maar op onze lachspieren.
Ons land heeft in een lang en moeizaam historisch proces een zekere spirituele bescheidenheid geleerd: het christelijk geloof valt niet samen met onze nationale belangen. Vroeger had je nog de drieslag 'God, Nederland en Oranje' – ook een vrome roes waarin soldaten hun leven gaven. Maar die leus vind je alleen nog op oma's koektrommel.
Anderzijds heeft Nederland, veel meer dan de Verenigde Staten, de diepe christelijke waarden in zijn cultuur geabsorbeerd. Gezegd wordt dat in Amerika elke krantenjongen miljonair kan worden. Echter, de realiteit is dat bijna alle krantenjongens gewoon krantenjongens blijven, die bij de eerste economische krimp worden afgedankt. Voor hen is er nauwelijks een sociaal vangnet en als ze ziek zijn en niet genoeg dollars kunnen ophoesten, wordt hun een behandeling geweigerd. Waar blijft zo de elementaire christelijke opdracht van de naastenliefde? Ja, heel soms gooit een bejaarde bontjas vanuit haar Cadillac een check uit het raam, waar je dan de god van Amerika voor mag danken.
Vandaag wordt er in Nederland aan de christelijke waarden geknaagd. Die staan nu eenmaal haaks op het jungle-instinct van 'ieder voor zich', dat vooral gaat grommen wanneer het economisch minder goed gaat. Maar nog steeds kan ieder die echt klem zit hier op bijstand en goede ziekenzorg rekenen, en worden er niet van overheidswege gevangenen koud gemaakt. In Amerika wordt dit met een vies gezicht 'socialisme' genoemd, maar het komt gewoon uit de Bijbel hoor.
Als er al een goddelijke strijd is, richt die zich op het in stand houden van deze waarden. De vroege christelijke martelaren streden vooral voor geloofsvrijheid, maar werden ook vervolgd vanwege hun kritiek op rijkdom, het leger, en de beroerde positie van armen, vrouwen en slaven.
Toegegeven, in de Verenigde Staten praten ze vlotter over God en geloof. Maar Jacobus, martelaar en oudere broer van Jezus, kon niks met gebabbel: “Wat heeft het voor zin als iemand zegt te geloven maar de arme niet voorziet van de eerste levensbehoeften? Geloof dat zich niet daadwerkelijk bewijst, is dood.”
Vergeleken met Amerika, is het geloof in Nederland springlevend.
Jean-Jacques Suurmond
Dr. Jean-Jacques Suurmond is geestelijk verzorger en columnist van Trouw. Voor dit blad schreef hij bovenstaande column op 13 september 2011.
Reactie plaatsen
Reglement
- Alle reacties worden vóór publicatie door de redactie beoordeeld. Wij behouden ons het recht voor reacties te weigeren of in te korten zonder opgaaf van redenen.
- Een inzending mag maximaal 1000 tekens bevatten en moet goed leesbaar zijn.
- Lees andere inzendingen zodat u in uw reactie niet in herhaling vervalt maar nieuwe argumenten geeft. De reactie moet inhoudelijk zijn en iets waardevols toevoegen aan het artikel. Dus bijvoorbeeld geen agressief taalgebruik.
