20/7/10
Laat je niets afpakken!
Dit jaar elke maand een nieuwe Ekklesia opgericht
Niet alleen de economie verkeert in een diepe crisis, ook de katholieke kerk maakt zware tijden door. Seksueel misbruik, homoseksuelen die niet ter communie mogen en een aartsbisschop die zelfs de meest gezagsgetrouwe vrijwilligers de kerk uitjaagt. Zomaar een greep uit wat er de afgelopen maanden voorbijkwam. Het aanzien van het instituut kerk daalt met de dag en het vertrouwen is tot een dieptepunt gedaald. Onderzoeken wijzen uit dat er meer vertrouwen is in het bedrijfsleven, de media en de politiek dan in de officiële katholieke kerk.
Intussen wordt diezelfde kerk in Nederland bestuurt door een bisschoppenconferentie die in meerderheid alles juridisch benadert. Zelfs de liturgie is verworden tot een juridisch spoorboekje van richtlijnen en regeltjes, dat voorbij gaat aan het belangrijkste van wat liturgie wil zijn: het vieren van je geloof, binnen een gemeenschap die de Schrift serieus neemt en in het delen van brood en wijn in Jezus’ naam het visioen levend houdt dat een wereld in recht en vrede mogelijk is.
Op woensdag 17 maart, werd via dagblad Trouw publiekelijk gemaakt wat achter de schermen al lang bekend was. De bisschoppen grijpen hard in op de gangbare locale liturgie, met name als het gaat over te gebruiken teksten en te zingen liederen. Het is hun goed recht en wellicht zelfs hun opdracht om zich hiermee te bemoeien. De insteek zou daarbij echter moeten zijn: hoe kunnen we de plaatselijke geloofsgemeenschappen zo goed mogelijk ondersteunen, inspireren en bemoedigen om hun samenkomen vruchtbaar te laten zijn voor God en wereld. Hierin past uiteraard ook een kritische en opbouwende blik. In plaats daarvan leggen ze de plaatselijke liturgie langs de juridische meetlat en wijzen zo de creatieve kracht van de heilige Geest de deur.
In haar verwoedde pogingen het instituut te redden, werkt de katholieke kerk zelf in de hand wat ze zegt te willen voorkomen: de uitholling en verarming van het geloof. Ze doet dit door liturgie te reduceren tot een juridisch gestuurd ritueel en elke verworvenheid van de afgelopen decennia de kop in te drukken. Dit gebeurt niet, zoals de kerk beweert, door de plaatselijke gemeenschap die samenkomt om haar geloof te vieren en daarbij prachtige geloofsliederen zingt van Huub Oosterhuis, Henk Jongerius en andere hedendaagse dichters.
Een oproep om je niet af te laten pakken wat je dierbaar is geworden is hier op z’n plaats. Na mijn eigen ontslag uit de katholieke kerk stelden veel mensen de vraag of ik me nu niet meer katholiek noemde en of ik me had laten uitschrijven. Het antwoord is en blijft nee! Ik ben katholiek en blijf dat, daar komt geen bisschop tussen. Ik, en met mij al die andere mensen die eruit gezet zijn, de communie wordt geweigerd of geëxcommuniceerd zijn, wij allen maken deel uit van die ene catholica. Wij zijn onderdeel van de universele kerk, die bestaat uit mensen die in navolging van Jezus Christus de aarde bewoonbaar willen maken. Die moed en inspiratie putten uit de Bijbel, dat geloofsboek waarin opgetekend staat hoe mensen in hun leven God gezocht en gevonden hebben, hoe ze God kwijtraakten en hoe ze hebben ervaren dat ze gedragen en bevrijd worden uit alles wat onvrij maakt en geen leven is.
In de jaren zestig en zeventig van de vorige eeuw ontstonden er, naar aanleiding van het Tweede Vaticaans Concilie, basisgemeenschappen die leefden vanuit bovenstaand ideaal. Vrije, loyale, maar wel kritische gemeenschappen, waar mensen (oecumenisch) samenkwamen rond Schrift en Tafel. De bekendsten (en nog steeds bestaand) zijn de Dominicus en de Studentenekklesia in Amsterdam. Destijds was de verwachting dat ze overal zouden ontstaan, maar dat gebeurde niet. Blijkbaar was de loyaliteit nog te groot en kreeg het instituut kerk het voordeel van de twijfel.
Nu het vertrouwen in het instituut tot het vriespunt is gedaald ontstaan er echter overal in het land zogenoemde Ekklesia’s. In januari van dit jaar ging de Ekklesia Breda van start, in februari Eindhoven, in maart Dominicus Den Haag. In Veldhoven, West-Friesland en Arnhem begonnen ze al eerder. In de Ekklesia’s verzamelen zich wekelijks of maandelijks honderden gelovigen per plek!
De tijd is nu rijp, omdat mensen nog steeds vertrouwen hebben in die universele beweging en nog steeds geloven dat er plekken moeten zijn waar God en mensen onderdak vinden om te vieren wat hen draagt, bezielt en beweegt, voor henzelf en de wereld. Het instituut heeft bijna al haar geloofwaardigheid verloren, maar hun geloof laten mensen zich niet afpakken en ook de liederen die daarbij gezongen worden niet. Ze vormen met elkaar geloofsplekken waar oecumenisch gevierd kan worden, waar iedereen, homo of hetero, wit of gekleurd, vrouw en man, welkom is om in Schrift en Tafel hun geloof te vieren.
Er zijn nog steeds mensen die geloven dat het kan en die daarom uit volle borst blijven zingen dat er Licht is dat hen aanstoot en dat de steppe zal bloeien. Daar komt geen bisschop tussen.
Franck Ploum, theoloog.
Drs. Franck Ploum werkte van 1994 tot aan zijn ontslag eind 2006 voor het Bisdom Breda. Hij is nu eigenaar van Bureau Mamre en oprichter van de Ekklesia Breda.
Reacties
De universele Kerk is een groot goed. Basisgemeenten worden uit nood geboren. Wordt het niet tijd dat een aantal katholieke prominenten van verschillende signatuur een schrijven richten aan de bisschoppenconferentie waarin zij wijzen op het gevaar dat de officiele Katholieke Kerk dreigt te verworden tot een religieuze sekte, van geen belang meer voor mensen die oprecht zoeken naar een eigentijdse invulling en beleving van hun religiositeit ?
Koen Verhagen - Hilversum
Naast de Dominicus en de Studentenecclesia bestaat in Amsterdam sinds 1974 ook de oecomenische basisgemeenschap De Duif.
Harris Brautigam - Amsterdam
Uitstekend idee, Franck, bemoedigend en inspirerend!
Ton Baeten - Heeswijk
Bij googelen met 'Ecclesia': "Tot welke kerk behoort u? Dat is de vraag, die gewoonlijk al gauw wordt gesteld,wanneer mensen elkaar ontmoeten en tot hun vreugde elkaar leren kennen als gelovigen in Jezus Christus, als kinderen Gods. Dan klinkt het: "En - als ik vragen mag - tot welke kerk behoort U?" Vreemde vraag toch eigenlijk! Vreemd voor mensen die instemmen met de aloude belijdenis: "Ik geloof in één heilige, algemene, christelijke kerk." Als men toch gelooft, dat er slechts één kerk is, een algemene kerk, hoe kan men elkaar dan vragen tot welke kerk men behoort? Is het dan met dat geloof eigenlijk wel helemaal in orde?"
Christenen in onze tijd echter behoren in het algemeen tot twee kerken: behalve van de 'algemene christelijke kerk' maken zij ook nog deel uit van een menselijke organisatie, een 'instituut', waaraan zij eveneens de naam kerk geven. Aldus A. Klein Haneveld (lees verder: http://www.hetwoord.nl/assets/download/Tot%20welke%20kerk%20behoort%20u.pdf)
Anne Koole-Bart - Zeist
Bravo voor het initiatief. Ik citeer de uitspraak van onze bisschop in Groningen bij zijn inwijding: De toekomst van onze kerk ligt in de handen van initiatieven in kleine huisgemeenten. Vanaf 2005 hebben wij met katholieke parochianen een kleine huisbijbelstudie gestart. Elke twee weken behandelen wij één of twee hoofdstukken uit de Bijbel. Ieder leest een paar verzen en bevragen elkaar wat God ons te vertellen heeft. Zeer boeiende avonden. We steken een godslamp aan; spreken een gebed uit om Gods woord te kunnen verstaan; zingen een lied en drinken een klein glaasje Israëlische wijn. Vervolgens starten we de studie. Na afloop zingen we weer een lied naar keuze en één van ons sluit af met een gebed uit zijn of haar hart. Mgr. de Korte is een dialoog aangegaan met Prof. dr. W. Ouweneel. Actueel!
Klaas Kwakman - Amersfoort
Heen en weer geslingerd. Vorige week was ik met overtuiging, net zoals ca. 2 jaar geleden, bij de Oud-Katholieken in Haarlem. Wij hebben veel gemeen, behalve de paus. Vorige week was ik op bezoek bij een Egyptisch-Koptische familie. Ik bezocht, hier en in Egypte, vaker hun kerk. Zij gingen mee tot aan Chalcedon. Dat is ook niet slecht, zeg maar mooi. Maar het gaat niet om theologie, het gaat om Jezus; d.w.z. nog verder terug in de tijd. Er is door Jezus geen kerk gesticht. Hij sprak de bergrede uit. De minste der Mijnen. Aantjes. In Haarlem hebben we wel Marienburg, dat helaas een praatclub. Graag wens ik u, geachte Franck Ploum, moed in deze uiterst verwarrende tijd. Haast zoals in de 1e en 2e eeuw. Van de una catholica, die mij lief is, verwacht ik het haast niet. Gode Bevolen.
Bert Roebert - Bennebroek bij Haarlem
Reactie plaatsen
Reglement
- Alle reacties worden vóór publicatie door de redactie beoordeeld. Wij behouden ons het recht voor reacties te weigeren of in te korten zonder opgaaf van redenen.
- Een inzending mag maximaal 1000 tekens bevatten en moet goed leesbaar zijn.
- Lees andere inzendingen zodat u in uw reactie niet in herhaling vervalt maar nieuwe argumenten geeft. De reactie moet inhoudelijk zijn en iets waardevols toevoegen aan het artikel. Dus bijvoorbeeld geen agressief taalgebruik.
