27/11/07
Dan kan ik dus eindigen als een levende dode
Met al dat kankergedoe heb ik toch maar even een euthanasieverklaring gedownload. Weliswaar heb ik een kans om mijn ziekte te boven te komen maar er kan altijd iets mis gaan. En aangezien ik niet wil eindigen als mijn kat die maar op één zij kon liggen en de klitten niet meer uit zijn vacht kreeg, geef ik dan de voorkeur aan de zegen van een zachte dood (in het Grieks: eu-thanatos).
In de christelijke traditie is ons biologische bestaan niet heilig. Alleen God is heilig - en allen die uit hem leven. Wat blijkt? De mensen die heiligen genoemd worden hadden vaak een vreemde gewoonte. Ze legden hun leven neer. Daarom worden ze als lichtende voorbeelden voor de kerk gezien.
De Bijbel heeft een verbazend laconieke kijk op ons natuurlijke bestaan dat instinctief maar één ding wil: overleven. Het is zaak daar dagelijks aan te ‘sterven’ en te verrijzen tot het nieuwe, geestelijke leven.
De apostel Paulus schrijft zelfs dat mensen die niet gerechtvaardigd zijn door het geloof (zoals heidenen) wel bestaan, in de zin dat ze ademen, eten en belasting betalen, maar niet echt leven. Daarvoor zijn ze veel te druk bezig zichzelf te handhaven en rechtvaardigen. Ze vergelijken zichzelf voortdurend met anderen, vragen zich af wat die van hen denken, moeten bewijzen dat ze er mogen zijn, doen dingen omdat de Volkskrantbijlage die dicteert, enzovoorts. Ze zijn nog niet ontwaakt tot waarachtig leven, verzucht de apostel. Jezus vond zulke mensen levend dood.
Biologisch bestaan niet heilig in christelijke traditie
Van mij mag iedereen kiezen voor een lang en uitzichtloos lijden. Maar dat het Gods wil zou zijn, nee. Evenmin als hij wilde dat Jezus een op zichzelf zinloze dood stierf. Waarom werd zijn lijden gerekt? Dat was de wil van de mensen.
Het is opvallend hoeveel christenen koste wat kost het biologische bestaan willen verlengen. Het Bijbelboek Openbaringen ziet het daarentegen als een ramp wanneer mensen de dood zoeken maar niet kunnen vinden.
Bijvoorbeeld omdat een arts euthanasie ‘moord’ vindt, zoals een lotgenoot van mij en gemeentelid laatst te horen kreeg. Of omdat je kerk (zoals de roomse) de heidense notie van de heiligheid van het leven verkondigt.
Begrijp me niet verkeerd. Ik hoop u nog lang te plagen in dit hoekje van de krant. Maar aan mijn leven hou ik niet al te veel vast. Hoe zou dat ook kunnen? Het is sowieso nooit mijn bezit geweest. Zomaar ineens was ik er.
Er zijn gelovigen die daarin juist de reden zien waarom je je aardse bestaan niet mag laten beëindigen. Je hebt het leven als een geschenk gekregen, zeggen ze, dat mag je niet weggooien. Maar mijn (geestelijke) leven houdt bij de dood toch niet op? In het kerkelijk jaar vieren we de dagen van de Voleinding. Alle ’dolenden onder de zon’, zoals het boek Prediker de sterfelijke mensen noemt, zullen hun leven gezuiverd en voltooid zien in de Eeuwige.
Bij dat leven voorbij de dood heb ik geen bepaalde beelden, zoals gouden straten of harpende engelen. En als er niets is? Ha, u wordt filosofisch. Welnu, een beetje filosoof verbaast zich in dit leven al dat er iets is, in plaats van niets. Een prima oefening voor straks, want ik vermoed dat die verwondering alleen maar toe zal nemen. Filosoferen is leren sterven, schreef de essayist Michel de Montaigne. En hij vergeleek het ontkennen van de dood (volgens mij het verborgen motief in veel verzet tegen euthanasie) met het achterstevoren rijden op een ezel.
Natuurlijk moet bij wilsonbekwame mensen grote zorgvuldigheid in acht wordt genomen. Stervenshulp dient om hun uitzichtloze lijden te beëindigen, niet het ongemak van de familie. Dat zou egoïstisch zijn. Net zo egoïstisch als het zinloos rekken van iemand anders leven omdat je zelf moeite hebt de dood te aanvaarden.
Ik kijk op mijn euthanasieverklaring. Nou zeg. Die geldt niet als ik in een coma raak want dan is er geen sprake van ‘ondraaglijk lijden.’ Dan kan ik dus eindigen als een levende dode, voor Jezus de definitie van een heiden.
En inderdaad, als je om je heen kijkt schijnen heidenen niet ondraaglijk te lijden. Ze zijn in coma, want niet ontwaakt tot waarachtig leven. Die moet je niet euthanaseren, dat begrijp ik wel. Ze kunnen nog wakker worden.
Maar ik vind dat, als het erop aankomt, voor christenen een uitzondering gemaakt mag worden. Geestelijk ontwaakt als die zijn, kunnen ze vredig ontslapen.
Mijn flodderige oude kat werd met een spuitje uit zijn lijden verlost, liggend op zijn goede zij. Ik aaide hem en hield hem vast bij de dierenarts, tot het licht in zijn ogen doofde. Zeker, ik moest even slikken, maar wist ook: dit is genade.
Komt de dood,
(liefst met een aai),
Dan draai ik me op mijn goede zij.
Jean-Jacques Suurmond
Jean-Jacques Suurmond is psychotherapeut, predikant en columnist van Trouw. In dit dagblad (www.trouw.nl) schreef hij op dinsdag 20 november 2007 bovenstaande in zijn wekelijkse column, over het kankerproces dat hem tot een euthanasieverklaring deed zoeken. Zie ook www.jean-jacquessuurmond.nl.
Reacties
Dat de heer Suurmond euthanasie verdedigt tegenover zijn christelijke broeders is interessant om te lezen. Wat ik echter frappant vind, is dat hij daarbij andersdenkenden in een wel zeer duistere hoek plaatst, in bewoordingen die - dat dient gezegd - een geheel nieuw licht werpen op hoe de gelovige medemens zijn 'naasten' klaarblijkelijk vanaf grote hoogte beschouwt. 'Levende doden' die 'niet echt leven' doch 'veel te druk bezig zijn zichzelf te handhaven en rechtvaardigen', a priori 'niet ondraaglijk lijden' en zelfs 'in coma zijn'.
Ik vermoed dat dit vrij schaamteloos plakken van de eigen overtuigingen op andersdenkenden noodzakelijk is om de standpunten hier beschreven kracht bij te zetten. Toch even een geruststellend woord: heidenen hebben op geheel eigen gronden ook geen problemen met euthanasie.
Tanja Verspeek - Bleiswijk
Reactie plaatsen
Reglement
- Alle reacties worden vóór publicatie door de redactie beoordeeld. Wij behouden ons het recht voor reacties te weigeren of in te korten zonder opgaaf van redenen.
- Een inzending mag maximaal 1000 tekens bevatten en moet goed leesbaar zijn.
- Lees andere inzendingen zodat u in uw reactie niet in herhaling vervalt maar nieuwe argumenten geeft. De reactie moet inhoudelijk zijn en iets waardevols toevoegen aan het artikel. Dus bijvoorbeeld geen agressief taalgebruik.
