19/8/11
Een toegankelijk tijdschrift over spiritualiteit: Herademing
Aan het begin van de jaren negentig nam Kick Bras, predikant in de PKN en een aantal jaren docent spiritualiteit aan de Theologische Universiteit te Kampen, het initiatief om een tijdschrift op te zetten waarin ruimte zou komen voor protestantse spiritualiteit. Veel protestanten hadden daar, in die tijd, moeite mee. Maar Herademing werd uiteindelijk een oecumenisch tijdschrift voor spiritualiteit en mystiek.
Zo beschrijft het recente nummer van Herademing haar ontstaan. Door de jaren heen werd het een makkelijk toegankelijk tijdschrift. Lezers die niet gewend waren aan de soms ingewikkelde taal en bijna niet te begrijpen inhoud van mystieke teksten, kregen in dit tijdschrift een onverwachte toegang tot een wereld die ze niet of nauwelijks kenden.
Een mooi voorbeeld is het recente nummer dat als special in zijn geheel is gewijd aan een verkenning van de betekenis en beleving van sacramenten. De titel “Gloedvol Geheim” geeft al aan dat de schrijvers op zoek zijn naar een werkelijkheid die met het gelovige hart van de gemeente te maken heeft. Het is daarom niet interessant om zich bezig te houden met allerlei regels en verordeningen. Dat gebeurt dus ook niet in dit nummer. Er wordt gezocht naar een toegankelijke taal die recht doet aan de bronnen van de joodse en christelijke geloofstraditie.
In vijf bijdragen worden telkens eigen ingangen gezocht om de betekenis en beleving van sacramenten zichtbaar en voelbaar te maken:
Ko Goosse gaat uit van de beroemde tekst van Guido Gezelle: “Als de ziele luistert spreekt het al een taal dat leeft”. De zichtbare werkelijkheid, de wereld, kan een symbool worden van iets onzichtbaars, Gods aanwezigheid. Van hieruit probeert Goosse lezers in te leiden in sacramenten als tekenen van een geheimvolle goddelijke werkelijkheid. Hij volgt een klassieke weg: Jezus als mens is het beeld van Gods geheimenis, de kerk als geloofsgemeenschap wordt door hem na te volgen, een teken van dit geheim, wordt sacrament. En de zeven sacramenten zijn daar een bijzondere uitdrukking van.
Kitty Bouwman beschrijft lichamelijkheid en lichamelijke beweging als belangrijke ruimte voor de ervaring van Gods nabijheid. Geloof in Gods peilloze diepte krijgt handen en voeten.
Ko Schuurmans vindt de viering van Witte donderdag een welkom uitgangspunt voor de beschrijving van de sacramenten. Ze vinden hun centrum in de viering van de eucharistie of het avondmaal, waardoor wij bloedverwanten worden van God en van elkaar. Van belang is dat hij laat zien hoe er in de verschillende kerktradities sprake is ofwel van zeven ofwel van twee: doop en eucharistie, avondmaal.
Niek Schuman beschrijft de doop en de eucharistie vanuit de geloofsbeleving van de eerste christenen. De doop wordt op een actuele manier verbonden met de gemeenschap in Noord Afrika circa 400 na Christus, de eucharistie wordt beschreven in relatie met de bekende bisschop Hippolytus in Rome rond het jaar 250 na Christus. Van daaruit schetst hij de ontwikkeling in de eeuwen die er op volgden, waarin helaas het spel van de liturgie steeds meer verengd werd tot het woord, de preek. Hij houdt een vurig pleidooi voor een ontwikkeling waarin symbool en beweging alle ruimte krijgen.
Wim Reedijk vraagt aandacht voor de teksten van Teilhard de Chardin als een handreiking om de wereld te zien en te ervaren als goddelijk geheim.
Kick Bras beschrijft op een boeiende manier de mystieke beleving van de eucharistie in de ‘Geestelijke Bruiloft’ van Jan van Ruusbroec. De eucharistie is de gave waarin Christus zich aan ons geeft. Het gaat erom dat wij Christus met gloed en grote honger ontvangen. Wij worden met hem verenigd en in deze vereniging met God zelf rusten wij.
In zijn column beschrijft Leo Fijen op een ontroerende manier hoe het aanreiken van de hostie van zijn vader aan zijn moeder die ernstig ziek is, een vernieuwing en verwerkelijking van hun relatie tot stand brengt.
Het nummer sluit af met een prachtig persoonlijk verhaal van Margreeth Heijnis over haar verwerking van borstkanker, waarin de opstandingicoon een belangrijke rol speelt.
Opvallend in deze beschrijvingen:
- een groot verlangen naar een lichamelijke nabije beleving, waarbij de hele mens aandacht krijgt;
- een verlangen naar een mobiliserende levendige liturgie die verbinding, eenwording en vervulling kan bewerken;
- uiteindelijk gaat het in de viering van de sacramenten om de weg van liefde en solidariteit.
Het nummer van Herademing is een prima geheel om katechetisch mee te werken. Het is niet alleen een goede inleiding in de werkelijkheid van de sacramenten en daarmee geschikt leesmateriaal voor mensen die kennis willen maken met deze werkelijkheid. Het kan ook prima gebruikt worden in een leerhuis voor mensen die al gewend zijn met sacramenten om te gaan. Van harte aanbevolen!
Het nummer is mooi uitgevoerd, met een goede vormgeving, in kleur en opzet. Uitnodigend.
Gerard Zuidberg
Dr. Gerard Zuidberg is emeritus pastor in Utrecht en lid van de redactie van rk-kerkplein.org.
Herademing, Tijdschrift voor Spiritualiteit en Mystiek, 19e jaargang, nummer 71, maart 2011. Uitgeverij Kok, Kampen.
Reactie plaatsen
Reglement
- Alle reacties worden vóór publicatie door de redactie beoordeeld. Wij behouden ons het recht voor reacties te weigeren of in te korten zonder opgaaf van redenen.
- Een inzending mag maximaal 1000 tekens bevatten en moet goed leesbaar zijn.
- Lees andere inzendingen zodat u in uw reactie niet in herhaling vervalt maar nieuwe argumenten geeft. De reactie moet inhoudelijk zijn en iets waardevols toevoegen aan het artikel. Dus bijvoorbeeld geen agressief taalgebruik.
