27/11/06
'Zoals regen….’
Wat een drukte, een paar weken geleden voor de deur van Hennes & Mauritz. Honderden kooplustige mensen, veelal vrouwen, duwend en dringend voor de ingang. Extra beveiliging ingehuurd voor een ordelijk verloop. Binnen hing een prachtige collectie haute-couture van de hand van de modeontwerpers Victor en Rolf. Normaal onbetaalbaar voor een gewoon mens, maar nu voor een zacht prijsje te koop. Toen de deur openging, vloog een stormwind naar binnen, een sprinkhanenplaag. Binnen een kwartier waren alle rekken leeg. Passen deed er niet toe, als je maar iets te pakken had. Een jonge vrouw kwam dolblij naar buiten met een trouwjurk, die had ze in ieder geval, nu de bijpassende man nog! Dit aanbod van H&M sloeg aan. Een buitenkans die de begeerte van velen prikkelde.
Zou de profeet Jesaja hetzelfde effect hebben gehad als H&M? Ook Jesaja maakt reclame voor een product. 'Hierheen! Hier is water voor ieder die dorst heeft. Kom ook al heb je geen geld. Koop hier je voedsel en eet.' Als een waterverkoper, als een straatventer, prijst hij zijn waar aan en nodigt uit te komen en te kopen en het doet er niet toe of je geld hebt. Aarzel dus niet. Volg je dorst.. Je krijgt het gewoon gratis. Wat is hier aan de hand? De profeet heeft blijkbaar iets bijzonders in de aanbieding wat elders niet te verkrijgen is. En dat blijkt uit die ironische vervolgzin: 'Waarom geld betalen voor iets dat geen brood is, je loon besteden aan wat niet verzadigen kan!'. Alsof er twee soorten voedsel bestaan, twee soorten brood. Het ene voor mond en maag, elke dag opnieuw om het lichaam te voeden. Het andere voor ziel en hart, en dat sluit in goed bijbeltaalgebruik 'helder denken, een nuchter verstand' in. Je hart dus, waar het kompas van je leven zit, waar dromen en visioenen worden geboren, waar levensoriëntatie wordt gevonden. Het hart, de ziel, waar jouw levenswijsheid woont en dat soms vanzelf openwaait en dan weer dicht gaat om nieuwe pijn te vermijden.
Je zou kunnen zeggen: er is het brood en water en wijn van behoefte en het brood van verlangen. En die twee zijn één. Behoefte én verlangen. Ze verhouden zich tot elkaar als buitenkant en binnenkant. Verlangen dat van binnen zit, gaat schuil en verbergt zich achter en onder behoeften, die aan de oppervlakte zitten en te bevredigen zijn, althans voor een kort moment. Behoeften zijn economisch vertaalbaar. Kijk maar naar onze wereld van kopen en consumeren, kijk maar naar onze wereld waar zo slecht gedeeld wordt, waar de rijken alleen maar rijker en armen steeds armer worden. En wat zien we niet direct om ons heen: de onlesbare dorst van de alcoholicus, de niet te stuiten eetlust van de moderne consument overal omringd door geuren en smaken, de onrust en gejaagdheid van de werkverslaafde en de automobilist, en al die andere vormen van verslaving. De motor van vele verslavingen is een diepere honger en dorst die met materie niet te bevredigen is. Een onlust, een tekort, een leegte, een levensverlangen dat gekwetst is. Een diep verlangen in ons hunkert naar samen-zijn, naar vriendschap, naar aandacht en respect, naar bevestiging en waardering, naar zinvol meedoen in de mensenfamilie, kortom naar wat geschonken wordt door een ander, wat genade is, een geschenk en niet te koop. Dat verlangen is vaak gekwetst door afwijzing, door verraad, door geweld en hardheid. Hoe. weet een mens zich dan gezien en geborgen? Is er Iemand, is er een woord, dat ons diepste verlangen kan raken en wekken? Een woord, als regen, zo mild en weldadig dat ons exodusverlangen gewekt wordt, uittocht uit pijn en angst, uit onrecht en verslaving,uit alles wat klein maakt.
Jesaja probeert zijn uitnodiging zo sterk mogelijk neer te zetten. Als een laatste poging om zijn mensen in beweging te krijgen. Want wat is het geval? De bovenlaag van Juda zit al vele jaren in Babel in ballingschap. Ver van huis, in den vreemde, als gedulde vreemdeling hebben ze weer een bestaan weten op te bouwen. Er is geld, je past je aan, je weet te overleven en raakt gewend aan de nieuwe situatie. Het is zoals het is. Nestelen heet dat. Het heimwee, de pijn om het verloren thuis, slinkt en de oorzaken van alle ellende raakt naar de achtergrond. Mensen zijn tevreden met de status-quo. En nu begint die profeet over opstaan en terugkeren. Dat het uur u is aangebroken. Nu is de tijd gekomen dat de Eeuwige naar ons omziet. De voort-tikkende klokketijd, de jaren, maanden, dagen en uren komen onder stroom te staan in een heftig nú. Er hangt verandering in de lucht, er dienen zich kansen en mogelijkheden aan en Jesaja, als gevoelige seismograaf, neemt deze toewending, dit komen van de Eeuwige, waar en roept: Nu - zoek de Eeuwige nu hij zich laat vinden. Dit is begenadigde tijd. Dit is Kairos. De tijd is rijp. Dit is het moment. Durven zij, durven wij op te staan en ons te laten meenemen op een' nieuwe weg die de Eeuwige aan het maken is? Een andere weg dan onze overlevingswijze, onze poging onszelf te redden in den vreemde.
De profeet roept: Kom,koop en luister. De kostprijs die je moet betalen is: in beweging komen en luisteren. Geld doet er niet toe, maar luisteren wel. En dat heeft hier de kleur van volgen, weggaan uit de vertrouwde vervreemding, eigen plannen en wegen loslaten en je laten meenemen door de roepstem van het verlangen. Al luisterend de luister, de oorspronkelijke schoonheid, van de ander, van de Eeuwige, van onze aarde, van je ware zelf, ontdekken. Al lezend in Jesaja vond ik een prachtig citaat: 'Wie van jullie heeft ontzag voor de Eeuwige? Degene die door de duisternis gaat en geen licht meer ziet, en vertrouwt op de Naam van de Eeuwige' (50,10). Luisteren is afdalen, het duister in en blijven vertrouwen dat in het donker, in de pijnlijke kant van ons bestaan, dat daar licht op ons wacht.
Misschien is dat wel de kostbare schat van deze weken van advent. Deze maand waarin de kooplust zijn hoogtepunt vindt, onze energierekening vanwege al dat kunstlicht oploopt, waarin glitter, schone schijn en drukte veel hartzeer en innerlijke pijn moeten omtoveren en bedekken, misschien is nu het moment aangebroken om adventsganger te worden en niet voortijdig over te stappen op neplicht. Om heel bewust momenten van stilte te scheppen. Stilte waarin troebel water vanzelf helder kan worden. Stilte die uitnodigt om af te dalen in de duisternis van onze wereld en van de eigen ziel om daar licht te vinden dat ons thuisbrengt bij onze oorsprong, bij een diep verlangen naar toekomst voor allen, bij de luister van de Eeuwige die in ons woont als Komende. Wie durft af te dalen, zal zichzelf en de ander terugvinden in een stralend nieuw gewaad, origineel en om niet gegeven. Hemelse haute-couture.
André Wesche
Deze toespraak heeft de auteur gehouden in de viering van zondag 26 november 2006 in de Dominicusgemeente, dit jaar als begin van de advent.
Reactie plaatsen
Reglement
- Alle reacties worden vóór publicatie door de redactie beoordeeld. Wij behouden ons het recht voor reacties te weigeren of in te korten zonder opgaaf van redenen.
- Een inzending mag maximaal 1000 tekens bevatten en moet goed leesbaar zijn.
- Lees andere inzendingen zodat u in uw reactie niet in herhaling vervalt maar nieuwe argumenten geeft. De reactie moet inhoudelijk zijn en iets waardevols toevoegen aan het artikel. Dus bijvoorbeeld geen agressief taalgebruik.
