17/4/07
Secularisatie
De secularisatie zie ik niet zozeer als een bedreiging alsof in het proces van modernisering in de onderscheiden aspecten van de samenleving de godsdienst op de duur zou verdwijnen. Voor mij is het veeleer een uitdaging daar de institutionele kerkelijke vorm van de godsdienst geen aansluiting vindt bij dat moderniseringsproces. Dat proces vraagt om nieuwe vormen die enerzijds aansluiting vinden bij de huidige samenleving, anderzijds de godsdienstige traditie die de eigenheid van de kerken uitmaakt, voortzet. De huidige institutionele vormgeving stamt voor de meeste kerken uit de negentiende eeuw en gaf destijds aan velen een houvast en een oriëntatiepunt om ‘mee te komen’ in de hen onzeker makende ontwikkeling van de vlottende samenleving. Die ‘publieke’ rol is de kerken ontvallen en daarom is heroriëntatie geboden, wat betekent restauratief terugvallen in de herhaling van institutionele ‘zetten’.
Kerk
Het licht dat de christelijke godsdienst ‘door te geven’ heeft, kan niet zonder ‘kandelaar’ In die zin is voor mij de kerk als een institutie onontbeerlijk. Dat dit gevoelen ondanks de afname van de kerkelijke betrokkenheid breed leeft, bevestigt het recente onderzoek: ‘God in Nederland’. Immers het merendeel van de respondenten vindt dat “kerkgebouwen in stand gehouden moeten worden”. Voor mij is een gemeenschappelijk ‘vieren van het geloof’ wezenlijk belangrijk, belangrijker dan doctrinaire catechese. Al kan het geloof niet zonder mystagogische ‘inleiding’. Daarom dient de kerk er te moeten blijven, al zal ze zich anders manifesteren dan vroeger, minder maatschappelijk triomfantelijk en meer publiekelijk marginaal. En gericht op wat de betrokkenen aan de basis van haar verwachten. Maar nodig blijft ze.
Katholiek
Voor mij is die kerk ‘katholiek’, een term die ik niet confessioneel of denominationeel wil verstaan. En dat is het geval als we spreken van rooms-, oud-, orthodox- of reformatorisch katholiek. Ik zou die term het liefst ‘oecumenisch’ willen verstaan in de zin van een verbondenheid met elkaar in tijd en ruimte. Rooms zijn is m.i. niet identiek met katholiek zijn.
Zeker in ons land zie ik aan de basis op meerdere plaatsen een katholiek oecumenische ‘ontwikkeling’. Vooral in de vormen van eredienst en de daarin gebruikte (NB!) ambtskleding die niet spreekt van klerikalisering. Zeker is dat het geval in ‘spontane’, de huidige kerkgrenzen overschrijdende vieringen van Schrift en Tafel, zoals ik die o.m. meemaak in bv. het ziekenhuispastoraat. En ‘katholiek’ zou voor mij ook inhouden dat er meerdere vormen van eredienst en gemeenschap mogelijk zouden moeten zijn. Die dienen bijeengehouden te worden door een personale vorm van een overkoepelend ambt dat – zoals zo mooi wordt uitgedrukt – altijd synodaal en conciliair dient te functioneren.
Mij ervan bewust dat iedere zin toelichting en nadere uitwerking behoeft, laat ik het ter wille van de compactheid hierbij.
Jan Visser
Reactie plaatsen
Reglement
- Alle reacties worden vóór publicatie door de redactie beoordeeld. Wij behouden ons het recht voor reacties te weigeren of in te korten zonder opgaaf van redenen.
- Een inzending mag maximaal 1000 tekens bevatten en moet goed leesbaar zijn.
- Lees andere inzendingen zodat u in uw reactie niet in herhaling vervalt maar nieuwe argumenten geeft. De reactie moet inhoudelijk zijn en iets waardevols toevoegen aan het artikel. Dus bijvoorbeeld geen agressief taalgebruik.
