3/11/08
Wijd vrouwen! - Verslag van een actie in Rome
Onder het motto ‘Wat mogelijk was in de vroege kerk, moet nu vanzelfsprekend zijn’ vonden op woensdag 15 oktober 2008 demonstraties plaats op het St. Pietersplein in Rome. Vrouwen schreven geschiedenis bij het Vaticaan toen zij met een banner, waarop de tekst “Ordain catholic women!”, op het St. Pietersplein rondliepen. Zij deelden teksten uit waarom vrouwen gewijd moeten worden en gingen hierover in gesprek met de kerktoeristen. Later in de middag werd het aanbieden van een petitie onmogelijk gemaakt.
De organiserende instanties waren WOC (Women’s Ordination Conference), WOW (Women’s ordination Worldwide) en Aktion Lila Stola, lid van IMWAC (International Movement We Are Church). De Mariënburgvereniging is eveneens lid van IMWAC. De demonstraties werden uitgevoerd door vrouwen afkomstig uit Noord-Amerika, Groot-Brittannië, Japan, Portugal, Duitsland en Nederland.
De demonstraties werden voorafgegaan door een persconferentie voor de internationale media in het kantoor van Adista, een progressief-katholiek Italiaans persbureau, op een steenworp afstand van het Vaticaan. De Italiaanse pers schitterde door afwezigheid hetgeen te verwachten en door ingewijden voorspeld was. Tijdens de goed bezochte conferentie legden we verschillende verklaringen af.
Aanleiding voor de activiteiten in Rome vormde de bisschoppensynode die gehouden werd van 5 tot en met 26 oktober rond het thema Het Woord van God in het leven en de missie van de Kerk. De Pauselijke Bijbelcommissie had in 1976 verklaard dat er geen bijbelse grond was om de wijding van vrouwen nog langer tegen te houden. Voor de organiserende instanties was dit aanleiding om juist tijdens deze synode opnieuw aandacht te vragen voor de kwestie van de vrouwenwijding.
Gelijkwaardigheid van vrouwen en mannen
Geïnspireerd door Theresia van Avila, die 400 jaar geleden de hiërarchie vermaande te stoppen met het afkeuren van getalenteerde vrouwen alleen vanwege hun geslacht, drongen wij er bij de delegaties van de synode op aan te erkennen dat de Bijbel zelf oproept tot de volledige en gelijkwaardige deelname van vrouwen. Iedere andere interpretatie is incorrect en onrechtvaardig. Door vrouwen toe te laten als priester zou de kerk niet alleen vorm geven aan Jezus’ uitgesproken voorbeeld van gelijkwaardigheid zoals beschreven in de Bijbel. Het zou tevens een krachtige en positieve bijdrage leveren aan een oplossing voor de complexe problemen waarvoor we ons in de kerk tegenwoordig gesteld zien. De wereld wordt verdeeld door armoede, economische crisis, sexisme, racisme, homofobie en vele andere vormen van onderdrukking. Het Vaticaan zou álle mensen in moeten zetten die kunnen leiden tot een oplossing van de problemen en niet slechts de helft daarvan, alleen mannen.
Verder verklaarden we verheugd te zijn over het feit dat 25 vrouwelijke experts uitgenodigd waren aan de synode deel te nemen. Maar we betreurden het dat slechts zes van hen commentaar mochten geven op dat wat gezegd werd, zonder verder enig stemrecht te hebben.
Als vrouwen in de jonge kerk
Na de persconferentie kleedden wij ons om tot nieuw-testamentische ambtsvrouwen die in de Bijbel worden genoemd. Zoals bijvoorbeeld Phoebe, Priscilla en Prisca en Maria Magdalena, die als eerste getuigde van de Verrijzenis van Christus. Daarna liepen we richting Vaticaan, via de Victor Emmanuelbrug over de Tiber, naar de Via della Conciliazione waar we ons verzamelden voor de kerk Santa Maria Transpontina. Onderweg zongen we Nada te turbe, nada t’espante, quien a Dios tiene nada le falta (Dat niets je verwarre, dat niets je schrik aanjage, wie God heeft, ontbreekt het aan niets), een tekst van Theresia van Avila. Deze woorden werkten inspirerend en gaf ons nieuwe moed om onze tocht voort te zetten. Mensen hielden stil en vroegen om onze folders, waarop in zes talen geformuleerd werd waarom vrouwen toegelaten moesten worden tot het ambt van diaken en priester. Ook werden we gesteund door de aanwezigheid van onze supporters waarvan sommigen gekleed gingen in een paars t-shirt. Daarop stond in negen verschillende talen, waaronder Japans, Chinees en Nederlands, het dringende verzoek om vrouwen te wijden. Zij droegen ook de banner met daarop in de gebiedende wijs de tekst Ordain Catholic Women!. Fotografen en geluidtechnici van verschillende radio- en tv-stations uit Oostenrijk, Noord-Amerika en Engeland volgden ons op de voet.
Na enige tijd bereikten we het St. Pietersplein en wat we toch eigenlijk verwacht hadden gebeurde niet. We konden ongestoord onze gang gaan, met de toeristen in gesprek gaan en onze folders verspreiden. Even was het naderende geluid van een politie-auto te horen en waren we direct op onze hoede … maar er gebeurde niets.
Na twee uur raakten de folders op en besloten we terug te keren naar de afgesproken plaats. Onderwijl namen we nog even door hoe we het aanbieden van de petitie, dat voor later op de dag gepland stond, zouden laten verlopen. Het ontbreken van enige weerstand van de kant van de politie dwong ons deze nieuwe situatie onder ogen te zien en onze plannen te herzien. We besloten de aanbieding van de petitie vooraf te laten gaan door een korte openbare ceremonie om ons opnieuw te laten inspireren en elkaar te bemoedigen. De ervaringen van die middag hadden ons laten ervaren hoe enerverend het is om aan een dergelijke demonstratie mee te doen en enige bemoediging was erg welkom.
Na een korte maar indrukwekkende ceremonie aan het einde van de middag liepen we gezamenlijk in de richting van het St. Pietersplein … en misschien kwam het omdat het minder druk was … en vielen we daardoor meer op … in ieder geval, binnen de kortste keren werden we benaderd door politieagenten en werden we gesommeerd te stoppen met onze actie. Na enige tijd arriveerde de versterking en moesten we onze paspoorten afgeven. Enkelen van ons weigerden dit aanvankelijk maar konden dit niet vol houden. De druk was erg groot. Onze namen en geboortegegevens werden genoteerd. Toen pas kwam het onderwerp van onze actie ter sprake, de petitie. Op beleefde wijze verzochten wij, Angelika Fromm en ik, of we de petitie af mochten geven aan de Bronzen Poort. Dit werd onmiddellijk geweigerd maar we hielden vol omdat dit de belangrijkste reden was van ons bezoek. Deze hele conversatie verliep via een tolk, een niet geüniformeerde beambte die redelijk Engels sprak. Er werd weer wat heen en weer gepraat, met en zonder ons, en na een minuut of tien kwam er een zwarte limousine aangereden. De chauffeur stapte uit en vroeg, zonder zichzelf bekend te maken, om de petitie. Na de belofte deze hoogstpersoonlijk af te geven aan de Secretaris van Staat overhandigden wij hem deze. Op onze vraag naar zijn naam en om een ontvangstbevestiging werd argwanend gereageerd met de vraag of we hen niet vertrouwden.
De niet geüniformeerde beambte verklaarde later ongevraagd verbaasd te zijn over dit optreden van de chauffeur, die het hoofd van de politie van het Vaticaan bleek te zijn. In al de jaren van zijn 15-jarig dienstverband had hij dit nog nooit meegemaakt. Onze aanwezigheid op het St. Pietersplein was in ieder geval niet onopgemerkt gebleven, was onze conclusie.
De petitie die door Angelika en mij werd aangeboden omvatte het verzoek van 1571 personen en 26l organisaties, bijeengebracht in de afgelopen maanden; deze vertegenwoordigden met elkaar zo’n 40.000 mensen en gaf woorden aan hun wens en verlangen het sacramentele ambt van diaken opnieuw open te stellen voor vrouwen. Opnieuw, omdat historisch-kritisch onderzoek heeft aangetoond dat in de vroege kerk vrouwen het ambt van diaken al bekleedden, gelijkwaardig aan dat van de priester.
Achteraf gezien concludeer ik dat de aanwezigheid van de pers aan het begin van de middag ervoor zorgde dat ons niets in de weg werd gelegd. Dit vermoeden werd bevestigd door de acties van de politie later op de middag toen er geen journalisten bij waren. De afwezigheid van de pers tijdens het aanbieden van de petitie gaf deze politie vrij spel.
Twee stromingen
Op dit moment zijn er twee belangrijke bewegingen gaande binnen het actieveld van de vrouwenwijding.
De eerste beweging stamt uit de jaren 70 van de vorige eeuw. Grote groepen vrouwen beginnen zich dan in te zetten en om aandacht te vragen voor de toelating van vrouwen tot het gewijde ambt. Deze groepen vrouwen, in Duitsland, Groot Brittannië en Noord-Amerika, zijn momenteel nog steeds actief binnen de kerk en bij hun acties richtten zij zich tot hun medegelovigen en de hiërarchie en proberen op die manier ruimte en draagvlak te creëren voor hun wens en verlangen officieel als vrouw toegelaten te worden tot het ambt van diaken en priester. Inmiddels hebben deze vrouwen belangrijk werk verricht en het begrip van de vrouwenwijding voor altijd op de agenda van de r.-k. kerk geplaatst. Er is geen weg meer terug …
De tweede beweging ontstond in 2002 toen een gedeelte van deze groep vrouwen besloot niet langer te wachten op toestemming. Zij vonden bisschoppen bereid een aantal theologisch goed onderlegde vrouwen uit Europa en Noord-Amerika te wijden en zo vond op 29 juni 2002 een wijding plaats op een boot in de Donau. In aanwezigheid van een honderd genodigden, waar ik er een van was, werden zeven vrouwen tot priester gewijd, de zogenaamde contra legem (tegen de wet in) wijding van de Danube Seven. Enige tijd daarna werden enkele vrouwen tot bisschop gewijd toen wederom bisschoppen, die in goede verstandhouding met Rome staan, hiertoe bereid waren gevonden. Deze bisschoppen wensen anoniem te blijven tot na hun overlijden of totdat de institutionele kerk het ambt van diaken en priester open heeft gesteld voor vrouwen. Deze bisschopswijdingen hadden tot doel om het voor de vrouwen mogelijk te maken in de lijn van de apostolische successie zelfstandig door te gaan met deze wijdingen. Sindsdien is de beweging, die zich Roman Catholic Women Priests (RCWP) noemt en zichzelf nadrukkelijk binnen de r.-k. kerk positioneert, enorm gegroeid. Met name in Noord-Amerika stijgt het aantal vrouwelijke diakens en priesters. Er is zelfs al een vrouwelijke Amerikaanse bisschop op democratische wijze gekozen. Nieuwe bisschopswijdingen in Noord-Amerika en Canada zijn in voorbereiding. Ook in Europa zijn al vrouwen tot diaken en priester gewijd en vier van de huidige vijf vrouwelijke bisschoppen wonen op dit continent. Op enkele ondergeschikte punten na wijkt de wijdingsliturgie in niets af van de officiële wijdingsrituelen die in de r.-k. kerk voor mannelijke diakens en priesters worden gebruikt.
Ondanks de verschillende wegen die vrouwen en organisaties hebben gekozen te gaan – de contra-legem groepen van RCWP en de groepen die wachten op officiële toestemming – waren beide groepen vrouwen in Rome vertegenwoordigd. Gezamenlijk vroegen zij aandacht voor hun steeds dringender wordende vraag om openstelling van het ambt voor vrouwen. Met elkaar binden zij de strijd aan tegen het instituut kerk. De kerk heeft vrouwen nodig, op welke manier dan ook, en er zijn meerdere wegen die naar Rome leiden.
Enige dagen voor de demonstraties in Rome was ik getuige van een diakenwijding van een vrouw in München. Prachtig! Maar dit zou een nieuw verslag vereisen…
Marleen Wijdeveld
Marleen Wijdeveld is sinds begin 2005 betrokken bij RCWP en volgt, naast een reguliere opleiding op het terrein van theologie en zingevingsvragen, een interne opleiding om gewijd te worden. Zij is lid van de redactie van deze website.
Reacties
Het doet mij erg goed dat er zoveel begeesterde vrouwen zijn die niet alleen in woorden, maar ook in daden bereid zijn zich in te zetten voor een nieuwe Kerk, een Kerk die eindelijk geheeld zal zijn door de gelijkwaardige inbreng van mannelijke en vrouwelijke kwaliteiten. Ik hoop dit nog te mogen meemaken, want pas dan zal, meer dan de macht, het Mysterie van de Kerk zichtbaar en beleefbaar kunnen worden.
Hans van der Horst - Vianen
Wat een ontroerend verslag over sterke vrouwen en een krachtige beweging.
De moeite waard om door te gaan. Goede moed gewenst daarbij.
riet nouwens - amsterdam
Wat goed om zo te demonstreren. Is zeker overgekomen. Jezus heeft gelijkheid van man/vrouw voorgestaan, in alle functies, ook in het priesterschap. Na 2000 jaar is het nog niet zover in de Roomse Kerk, de leer van Jezus is nog niet begrepen. Er is veel van Zijn leer verdraaid. De Franse Revolutie eiste gelijkheid en nog is het niet zover.
Achterlijk.
We dienen onze vrijheid te nemen en het te leven. In feite is ieder mens priester.
Mariet Horstink - nijmegen
ik heb een droom....
en die droom komt uit ...
Fantastisch. Succes toegewenst. Ik zal in mijn omgeving hiervan melding maken.
Waarom is in de Nederlandse kranten hieraan weinig aandacht besteed en m.n. de Volkskrant. Of heb ik iets gemist?
Ben Duin Nijmegen.
Ben Duin - Nijmegen
Reactie plaatsen
Reglement
- Alle reacties worden vóór publicatie door de redactie beoordeeld. Wij behouden ons het recht voor reacties te weigeren of in te korten zonder opgaaf van redenen.
- Een inzending mag maximaal 1000 tekens bevatten en moet goed leesbaar zijn.
- Lees andere inzendingen zodat u in uw reactie niet in herhaling vervalt maar nieuwe argumenten geeft. De reactie moet inhoudelijk zijn en iets waardevols toevoegen aan het artikel. Dus bijvoorbeeld geen agressief taalgebruik.
