16/11/07
Ruimte voor veelvormig vieren
Ik zou een pleidooi voor veelvormig vieren willen houden. De breedte in onze kerk gaat verloren door de eenzijdige aandacht en beperkte visie op eucharistie. Liturgie vieren is verworden tot een verschaald ritualistisch samenkomen dat nog maar weinig raakvlakken heeft met ons eigen leven, laat staan een herinnering kan zijn aan het visioen dat Jezus voor ogen stond.
Die eenvormigheid staat in schril contrast met de eerste christengemeenschappen die samenkwamen in één of ander huis en waarin de gastvrouw of gastheer het brood en de beker rond liet gaan. Die eenvormigheid verduistert ook de ware diepte van eucharistie: een maaltijd ter gedachtenis aan die ene Mens, die tot het uiterste is gegaan in liefde en solidariteit. Een maaltijd ter versterking en bemoediging, dat ook wij zulke mensen kunnen zijn.
Mijn gedachten gaan terug naar Witte Donderdag in Oosterhout. De laatste jaren vierden we geen eucharistie in de strikt kerkelijke zin van het woord. Onder de titel Witte Donderdag Anders kwamen we samen. We begonnen in 2003 met een handjevol mensen en in 2006 was de groep uitgegroeid tot een honderdtal. De laatste keer zaten we in een ovaal, rond een wit kleed vol symbolen en voorwerpen die van doen hadden met de verhalen van Witte Donderdag. We lazen uit de Schrift en ook verhalen van Mandela, Hammerskjöld en Helder Camara, heilige mensen, niet omdat ze een goedgekeurd wonder hebben verricht, maar omdat ze het hebben uitgehouden met het visioen voor ogen en zo steeds meer mens zijn geworden. Na de verhalen ging er een groot brood de kring rond, ieder brak een stukje af en gaf het weer door. Zonder afspraak, niemand begon te eten, voordat iedereen voorzien was. Het duurde minutenlang in een ongekende stilte en na het brood gingen de bekers. Er was een intense geestkracht en verbondenheid te bespeuren, er vloeiden tranen, er was aandacht, maar er was vooral ook geloof: ten diepste weten, wat wij hier doen is goed en levert een bijdrage aan het visioen. Nee eucharistie mocht het niet heten, maar het was eucharistie in zijn diepste betekenis.
Er lijkt een allergie te zijn voor veelvormigheid in vieren, met als gevolg dat ze verengt en dat steeds meer mensen het, buiten de kerk om, zelf gaan organiseren. Groepen nemen zelf het initiatief tot een viering en zoeken iemand die met hen hierin voor wil gaan. Zo werd ik dit jaar door een kamerkoor gevraagd om met hen een passiedrieluik voor te bereiden. Ze wilden op Witte Donderdag, Goede Vrijdag en Paaszaterdag bijeenkomen rond muziek, meditatieve teksten en ritueel in de gehuurde kapel van een kloosterbejaardenoord. Tot drie keer toe zat de kapel vol! Mensen voelden zich geraakt en geïnspireerd. Het initiatief krijgt in 2008 een vervolg. Het is echter slechts één voorbeeld van de vele, waarin mensen hun geloof met elkaar willen vieren maar in de kerk geen ruimte krijgen. Zo verschuift kerk-zijn steeds meer naar plekken erbuiten.
Wat valt er voor de kerk dan ook een rijkdom te winnen, wanneer ze ruimte zou geven aan veelvormige liturgie.
Franck Ploum
Drs. Franck Ploum, theoloog en freelance journalist, leidde een project van kerkvernieuwing in Oosterhout. Hij sprak bovenstaand pleidooi uit op het Symposium over Kerk en ambt, Dominicuskerk, Amsterdam, 10 november 2007 (zie verder: www.mamre-wvb.nl).
Reactie plaatsen
Reglement
- Alle reacties worden vóór publicatie door de redactie beoordeeld. Wij behouden ons het recht voor reacties te weigeren of in te korten zonder opgaaf van redenen.
- Een inzending mag maximaal 1000 tekens bevatten en moet goed leesbaar zijn.
- Lees andere inzendingen zodat u in uw reactie niet in herhaling vervalt maar nieuwe argumenten geeft. De reactie moet inhoudelijk zijn en iets waardevols toevoegen aan het artikel. Dus bijvoorbeeld geen agressief taalgebruik.
