21/10/10
Dag van de troonsbestijging
Als dit stukje verschijnt viert men in Marokko de Dag van de Troonsbestijging. Vandaag (30 juli/red.) wordt gevierd dat het zoveel jaar geleden is dat koning Mohammed de troon besteeg. Regeringsfunctionarissen en bedoeïenensjeiks komen de koning hun hulde betuigen en ook voor de Marokkanen in ons land met een dubbele nationaliteit is het een feestdag, Het herinnert er ons aan dat Marokko niet zover van ons afligt. In het land zelf wordt gehele of gedeeltelijke amnestie verleend aan gevangenen, die daarvoor in aanmerking komen.
Het feest van troonsbestijging is niet zo vanzelfsprekend meer. In de 20ste eeuw zijn heel wat vorsten van hun tronen gestoten. In Europa alleen al drie keizers: die van Duitsland, van Rusland en van de Donau Monarchie. De laatste, die van Oostenrijk, sierde zich zelfs met de titel van Apostolische Majesteit. En als ik zo de wereldkaart overzie, dan zie ik dat er in en buiten Europa heel wat monarchieën gesneuveld zijn.
Persoonlijk ben ik geen fervente en overtuigde voorstander van de monarchie, maar ik vind dat ze in ons land heel goed functioneert en ik heb respect voor het morele gezag en de staatkundige wijsheid van koningin Beatrix. Don’t change a winning team!
Het verschijnsel van de troonsbestijging komt ook in de Catholica voor. Het staat bekend als de intronisatie. De intronisatie van de paus gebeurde vroeger in aansluiting bij zijn bisschopswijding, resp. kroning. In de Sint Pieter besteeg de nieuwe paus dan de cathedra Petri, de zetel van Petrus. Tot het decreet over de pauskeuze van paus Nicolaas II in 1059 was deze intronisatie zelfs vereist voor de geldigheid van de pauselijke rechtshandelingen. Door de ballingschap te Avignon werd deze intronisatie praktisch onmogelijk en is zij in onbruik geraakt.
Ook bisschoppen worden geïntroniseerd. De intronisatie van een bisschop geschiedt door het tonen van de benoemingsbrieven aan het kathedrale kapittel. Dat is een college, waarin de naaste medewerkers van de bisschop zitting hebben. Aan het einde van de bisschopswijding wordt de nieuwgewijde dan op zijn troon geplaatst.
De bisschopszetel is al een heel oud gegeven
De cathedra, zoals hij genoemd wordt, was aanvankelijk het enige onderscheidingsteken van de bisschoppelijke waardigheid en werd als vanzelf het symbool van het bisschopsambt. Bisschop Augustinus van Hippo zegt in een van zijn preken: “De marmeren stoel blijft staan; maar de persoon die haar bekleedt, wisselt ”
In de Griekse traditie, de wereld van de Byzantijnse liturgie, noemt men de bisschopszetel echt een thronos, de troon. Op de rug van die zetel bevindt zich vaak een afbeelding van Christus als rechter. De bisschop zit op de plaats van Christus, ja zelfs van God.
Ik kan me herinneren dat ik jaren geleden eens op het politiebureau op het Griekse eiland Patmos moest zijn omdat ik mijn ring kwijt geraakt was. De politieman zat achter een indrukwekkend bureau en achter hem hing een grote ikoon van Christus, de Rechtvaardige Rechter. Ik dacht toen bij mezelf: laat nu alle hoop varen. En dat bleek ook zo te zijn: de agent hechtte geen enkele waarde aan mijn verhaal.
A fortiori kan uit de quasi identificatie van de bisschop met Christus een soort cultus ontstaan, die soms grenst aan persoonsverheerlijking. De bisschopsfiguur nam soms keizerlijke contouren aan.
Maar gelukkig zijn er ook andere ervaringen. Toen ik laatst op het eiland Kythira was, ging de bisschop voor in de Liturgie. De mensen, die grotendeels te laat kwamen, gingen onbevreesd naar de bisschop toe, die in zijn pontificale gewaden op de troon zat. De gelovigen begroetten de bisschop, kusten zijn hand en de kerkdienst ging gewoon door.
De gebeurtenissen van de laatste tijd hebben aangetoond dat ook bisschoppen niet veilig zijn op hun tronen. Er zijn nogal was bisschopszetels vacant geraakt vanwege permissieve houding inzake seksueel misbruik. Voor veel gelovigen is dat de druppel geweest die de emmer deed overlopen. en die hen deed besluiten de kerk te verlaten. Dat is begrijpelijk, maar van de andere kant ook betreurenswaardig. Jezus Christus heeft ons geen kerk nagelaten van alleen maar volmaakte mensen. Er is ook onkruid tussen de tarwe. Daarmee wil ik niets bagatelliseren en al helemaal niet goedpraten. De slachtoffers hebben er een vreselijk trauma aan over gehouden.
De apostelen Jakobus en Johannes wilden in het Koninkrijk van Jezus Christus graag aan zijn linker- en aan zijn rechterhand zitten. Het antwoord van Jezus luidt:”Wie onder u groot wil worden moet dienaar van u zijn, en wie onder u de eerste wil zijn, moet slaaf van u wezen, zoals ook de Mensenzoon niet gekomen is om gediend te worden, maar om te dienen en zijn leven te geven als losprijs voor velen” (Mt 20/26-28).
Piet Al o.praem.
Piet Al was emeritus abt van de Abdij van Berne te Heeswijk Dinther. Bovenstaande bijdrage schreef hij voor het email magazine Stukwerk (nr. 193, 30 juli 2010) van de Abdij Berne. Eind augustus 2010 is hij overleden.
Reacties
Het is treurig dat onze kerkgeschiedenis zo vaak heeft laten zien dat het gewijde priesterschap en bisschopsambt eerder stimuleerden tot hoogmoed en machtsstreven dan tot de door Jezus beoogde nederigheid en dienstbaarheid. Zijn juist niet al die uiterlijke tekenen van waardigheid een valkuil? Waarom hebben de kerkleiders nooit consquenties getrokken uit het feit dat Jezus alle uiterlijke tekenen van zijn waardigheid heeft afgewezen?
Hans van der Horst - Vianen
'BISSCHOP' Volgens mij moet een bisschop, zoals ik vroeger op school heb geleerd, een 'PONTIFEX', een bruggenbouwer en vooral een goede herder zijn. Helaas is dat lang niet het geval en vinden zij macht veel belangrijker. O.L. Heer heeft het niet altijd getroffen met zijn personeel. De goede niet te na gesproken want die zijn er zeker. Ondanks alles moeten wij de moed er inhouden, nooit opgeven maar doorgaan in het proberen Jezus te volgen, ook al gaat dit met veel vallen en opstaan gepaard. Je eigen geweten volgen en vertrouwen houden,dan komt het goed.
H.Burger - Alkmaar
Reactie plaatsen
Reglement
- Alle reacties worden vóór publicatie door de redactie beoordeeld. Wij behouden ons het recht voor reacties te weigeren of in te korten zonder opgaaf van redenen.
- Een inzending mag maximaal 1000 tekens bevatten en moet goed leesbaar zijn.
- Lees andere inzendingen zodat u in uw reactie niet in herhaling vervalt maar nieuwe argumenten geeft. De reactie moet inhoudelijk zijn en iets waardevols toevoegen aan het artikel. Dus bijvoorbeeld geen agressief taalgebruik.
