22/6/12
Schrijf ouderen niet af omdat ze 'te duur' zijn
Moeten ouderen wel dure behandelingen krijgen om nog langer te leven? Het antwoord is: Ja.
We moeten grenzen stellen aan behandelingen die tot een beperkte verlenging van het leven leiden, vinden de vroegere bewindslieden Vermeend (PvdA) en Van Boxtel (D66). Ze schreven onlangs een boek over de toekomst van de zorg Uitdagingen voor een gezonde zorg. De nieuwe regering moet die grenzen gaan verkennen. Dat is geen goede zaak.
We moeten ons inderdaad steeds afvragen of we bij een ernstige ziekte nog wel moeten doorbehandelen. Maar dan gaat het steeds weer om het zoeken van het goede voor die patiënt. Ouderen mogen niet uit economische motieven van behandeling worden uitgesloten. De markt moet niet bepalen wat medisch gedaan wordt, maar de visie achter de zorg en de kwaliteit is het leidend principe.
Vermeend en Van Boxtel gaan er impliciet vanuit dat om de gezondheidszorg betaalbaar te houden, ouderen geen dure behandelingen meer zouden mogen krijgen. Die kosten vele tienduizenden euro’s per jaar en leiden maar tot een beperkte verlenging van het leven met misschien nauwelijks kwaliteitswinst. Baten en lasten wegen niet tegen elkaar op. Een louter economische kijk op de zorg dus: ouderen zijn te duur en kunnen beter dus maar verdwijnen, om het maar duidelijk en hard te zeggen. Ouderen zijn in die zin nutteloos en dragen niet meer bij aan de welvaart.
Deze kijk op ouderen is niet nieuw. Al bij de Grieken werd gezegd dat je eigenlijk op je 60ste je taak had volbracht. Er is een nageslacht en je bent dus klaar met het leven. In die tijd werden ouderen over de rand van de brug gekieperd en kwamen ze om in de rivier. In andere culturen had men weer andere manier om een eind aan het leven van ouderen te maken. Hoogbejaarden komen in de natuur immers ook niet voor. Dieren trekken zich terug als ze voelen dat hun krachten afnemen. Een wel heel pessimistische blik op het ouder worden en ook op het menselijk bestaan.
We hebben een aantal decennia terug de discussie gevoerd of het zinnig is dat ouderen nog een hartoperatie zouden krijgen. De leeftijdgrens van 55 jaar werd toen genoemd. Een storm van protest heeft de discussie al heel gauw beëindigd. En gaan we nu dan opnieuw ter discussie stellen of ouderen een andere behandeling behoeven dan jongeren? Worden ouderen nog steeds gezien als overbodig en duur? Zijn ouderen echt ’out’?
We moeten de markt achter ons laten en de kwaliteit van de zorg als leidend principe invoeren. Het geld moet volgen. We dienen altijd te zoeken naar het goede voor de patiënt. Dat geldt voor jong en oud. Als een jongere een kanker heeft en eigenlijk niet meer beter kan worden, moeten we ook weten te stoppen. Niet vanuit het principe dat het te duur wordt, maar vanuit het uitgangspunt dat het op dat moment goed voor die patiënt is.
En voor 90-plussers geldt precies hetzelfde. Als er met dure behandelingen perspectief is op een aantal jaren verlenging en het lijden wordt daar niet door vergroot, mag het geld geen rol spelen omdat die patiënt oud is. Dat is een discriminatie die we niet moeten en mogen accepteren.
In het buitenland bestaat de idee dat wij de euthanasie gebruiken om de zorg betaalbaar te houden: het leven van ouderen wordt beëindigd omdat ze te duur worden. Die gedachte moeten we uit alle macht bestrijden. Maar dan moeten we niet gaan discussiëren over de dure behandelingen van ouderen, want dat komt precies op het hetzelfde neer.
Ik maak mij zorgen over onze zieken en ouderen die te lijden krijgen van de economische benadering van de zorg. Dat blijkt ook opnieuw uit het regeerakkoord van VVD en CDA: ouderen en zieken zijn de klos. De beschaving van een land kan worden afgemeten aan de zorg die men geeft aan zieken, ouderen en gebrekkigen. Het lijkt niet goed te gaan met onze beschaving. Misschien moet de zorg dat maar eens op spandoeken zetten en ermee op het Binnenhof gaan protesteren.
Doeke Post
Prof. Dr. Doeke Post begon als huisarts en is nu emeritus hoogleraar sociale geneeskunde aan de Rijksuniversiteit Groningen. Bovenstaande bijdrage verscheen eerder op de podiumpagina van Trouw op 21 oktober 2010. Inmiddels verscheen de tweede druk van zijn in 2010 gepubliceerde boek De dood komt steeds later, Het einde van het leven in discussie, Meinema, 2012.
Reactie plaatsen
Reglement
- Alle reacties worden vóór publicatie door de redactie beoordeeld. Wij behouden ons het recht voor reacties te weigeren of in te korten zonder opgaaf van redenen.
- Een inzending mag maximaal 1000 tekens bevatten en moet goed leesbaar zijn.
- Lees andere inzendingen zodat u in uw reactie niet in herhaling vervalt maar nieuwe argumenten geeft. De reactie moet inhoudelijk zijn en iets waardevols toevoegen aan het artikel. Dus bijvoorbeeld geen agressief taalgebruik.
